تحلیل عاملی مرتبه پایین‌تر از عوامل اساسی شخصیت بر اساس مطالعه فرهنگ واژگانی زبان فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری سنجش و اندازه‌گیری دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 استادیار، گروه مطالعات خانواده دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

4 کارشناس ارشد روانشناسی شخصیت، تبریز، ایران

چکیده

مقدمه: باوجود اینکه نزدیک به یک قرن از پژوهش در حوزه مطالعات فرهنگ واژگانی و نظریه صفات شخصیتی می‌گذرد تحقیقات معدودی در جامعه ایرانی در جهت استخراج عوامل مرتبه پایین‌تر شخصیتی استخراج‌شده از طریق مطالعات فرهنگ واژگانی صورت گرفته است. این پژوهش به‌منظور توسعه یک مدل مبتنی بر تحلیل عاملی از شخصیت بر اساس مطالعه فرهنگ واژگانی در فرهنگ ایرانی اجرا شد.
روش: این پژوهش از نوع تحقیقات بنیادین و از نظر جمع آوری داده‌ها نوعی تحقیق زمینه‌یابی است. جامعه پژوهش کلیه دانشجویان دانشگاه‌های تهران بودند که 763 دانشجو از میان آن‌ها به‌طور تصادفی خوشه‌ای به چک لیستی مستقل از 147 صفت شخصیتی که توسط محققان بر اساس الگوی مطالعات فرهنگ واژگانی شخصیت از کتب فرهنگ لغات و ضرب‌المثل‌های فارسی تهیه‌شده بود پاسخ دادند و در انتها مدل 5 عاملی شخصیت در فرهنگ ایرانی توسط روش تحلیل عامل اکتشافی یا چرخش واریماکس اکتشاف شد.
یافته‌ها: تحلیل عاملی مرتبه پایین‌تر با روش مؤلفه‌های اصلی- چرخش متمایل بر روی ابعاد مدل پنج عاملی استخراج‌شده در فرهنگ ایرانی (ابعاد روان‌رنجور خویی، توافق پذیری، وظیفه‌شناسی، برونگرایی آمیخته با عقلانیت، و بعد متانت) بکار گرفته شد. به‌منظور تعیین خرده مؤلفه‌های هر یک از ابعاد شخصیت از روش تحلیل موازی استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی مرتبه پایین‌تر گویای این بود که علی‌رغم شباهت‌هایی بین رویه‌های اکتشاف شده برای عوامل شخصیت تفاوت‌های بارزی بین مدل فعلی تحقیق با مدل‌های شناخته‌شده جهانی وجود دارد.
نتیجه‌گیری: مقایسه مدل‌های سلسله مراتبی مطالعه فرهنگ واژگانی فعلی با مدل‌های نظری دلالت‌های مهمی را در توسعه مدل‌های شخصیت منطبق بر فرهنگ ایرانی به همراه دارد که باید مورد توجه سازندگان ابزار شخصیت قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Lower order factor analysis of personality factors based on Persian lexical study

نویسندگان [English]

  • M Herfedoust, 1
  • N Rastgoo, 2
  • S Kheirjoo, 3
  • A. Safarlooei, 4
چکیده [English]

Introduction:In spite of one century research on lexical study of personality, have beenonly few systematic basic lexical study of personality in Iranian culture. Current study aimed to develop a hierarchical personality model based on Persian lexical study.
Method:763 students through Tehran universities were randomly recruited and responded to 147 personality descriptors that had already developed by current researchers based on personality lexical studies guidelines through Persian dictionaries.
Results: Lower order factor analysis using principle component analysis-direct Oblimin rotation conducted on Iranian personality dimensions that already discovered by last research(Neuroticism, Agreeableness,Conscientiousness, Extraversion combined with Openness to Experience, and Sobriety). Parallel analysis was used to determine the number of factors. Results of current research implied that in spite of big similarities between sub-components of extracted factors of this research and best-known personality models, there are distinct difference between these models.
Conclusion: Comparing current hierarchical models of Iranian personality lexical study with theoretical models give many useful implications in developing comprehensive model of personality in Iranian culture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • hierarchical model
  • personality
  • lexical study
  • factor analysis

مراجع

1- John OP, Hampson SE, Goldberg LR. The basic level in personality-trait hierarchies: studies of trait use and accessibility in different contexts. Journal of personality and social psychology. 1991; 60(3): 348.
2- McAdams DP. What do we know when we know a person? Journal of personality. 1995; 63(3): 365-96.
3- Goldberg LR. A historical survey of personality scales and inventories: Oregon Research Institute. 1971.
4- Goldberg LR. The development of markers for the Big-Five factor structure. Psychological assessment. 1992; 4(1): 26.
5- Digman JM, Takemoto-Chock NK. Factors in the natural language of personality: Re-analysis, comparison, and interpretation of six major studies. Multivariate behavioral research. 1981; 16(2): 149-70.
6- De Raad B. The Big Five Personality Factors: The psycholexical approach to personality: Hogrefe & Huber Publishers. 2000.
7- McCrae RR, Costa PT. Validation of the five-factor model of personality across instruments and observers. Journal of personality and social psychology. 1987; 52(1): 81.
8- Ashton MC, Lee K. Empirical, theoretical, and practical advantages of the HEXACO model of personality structure. Personality and social psychology review. 2007; 11(2): 150-66.
9- Grant M, Ashton C. A hierarchical analysis of 1,710 English personality-descriptive adjectives. Journal of Personality and Social Psychology. 2004; 87(5): 707-21.
10- Ashton MC, Lee K, de Vries RE, Perugini M, Gnisci A, Sergi I. The HEXACO model of personality structure and indigenous lexical personality dimensions in Italian, Dutch, and English. Journal of Research in Personality. 2006; 40(6): 851-75.
11- Ashton M, Lee K, de Vries R, Szarota P, Marcus B, Wasti S, et al., editors. Lexical studies of personality structure: An examination of six-factor solutions. 13th European Conference on Personality, Athens, Greece. 2006.
12- Ashton MC, Lee K, Perugini M, Szarota P, De Vries RE, Di Blas L, et al. A six-factor structure of personality-descriptive adjectives: solutions from psycholexical studies in seven languages. Journal of personality and social psychology. 2004; 86(2): 356.
13- Costa Jr PT, McCrae RR. Domains and facets: Hierarchical personality assessment using the Revised NEO Personality Inventory. Journal of personality assessment. 1995; 64(1): 21-50.
14- De Raad B, Perugini M. Big five factor assessment: Introduction. Big five assessment. 2002; 1-26.
15- Saucier G, Ostendorf F. Hierarchical subcomponents of the Big Five personality factors: A cross-language replication. Journal of personality and social psychology. 1999; 76(4): 613.
16- herfedost M, Falsafinezhad, M., Delavar, A., Sohrabi, F., Tamimdari, A. Determining the fundamental components of personality based on the study of lexical dictionary of Persian language and literature. Journal of Educational Measurement. 2015; 6(21): 25-40.
17- Costa PT, McCrae RR. The revised neo personality inventory (neo-pi-r). The SAGE handbook of personality theory and assessment. 2008; 2: 179-98.
18- Church AT, Burke PJ. Exploratory and confirmatory tests of the big five and Tellegen's three-and four-dimensional models. Journal of personality and social psychology. 1994; 66(1): 93.
19- Eysenck HJ, Eysenck SBG. Manual of the Eysenck Personality Questionnaire (junior and adult): Hodder and Stoughton. 1975.
20- Cloninger CR, Svrakic DM, Przybeck TR. A psychobiological model of temperament and character. Archives of general psychiatry. 1993; 50(12): 975-90.
21- Karami J YK, Karimi P. Mediating Role of Attachment Styles in Relationship between Temperament and Character Dimensions and Alexithymia. Journal of clinical psychology. 2016; 29(1): 61-70.
22- Watson D, Clark LA, Harkness AR. Structures of personality and their relevance to psychopathology. Journal of abnormal psychology. 1994; 103(1): 18.
23- Zuckerman M, Kuhlman DM, Joireman J, Teta P, Kraft M. A comparison of three structural models for personality: The Big Three, the Big Five, and the Alternative Five. Journal of personality and social psychology. 1993; 65(4): 757.
24- Angleitner A, Ostendorf F, John OP. Towards a taxonomy of personality descriptors in German: a psycho‐lexical study. European Journal of Personality. 1990; 4(2): 89-118.
25- Khosravani V G-RF, Yosefi R. The Study of Psychometric Properties of the Iowa Personality Questionnaire. Journal of clinical psychology. 2013; 20(4): 85-97.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 آبان 1395
  • تاریخ پذیرش: 03 دی 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار