عاملیت ادراک‌شده در تجربه پریشانی روان‌شناختی مبتنی بر هویت روایتی در افراد پیش بزرگ‌سال

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شیراز، ایران.

2 دانشجوی دکتری روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شیراز، ایران

3 استاد، گروه جامعه شناسی، دانشکده مدیریت، اقتصاد و جامعه شناسی، دانشگاه شیراز، ایران

چکیده

چکیده:

مقدمه: نقش عاملیت یا خودمختاری در شکل‌دهی هویت همواره مورد سؤال انسان بوده است؛ هدف پژوهش حاضر بررسی عاملیت ادراک‌شده هنگام تجربه پریشانی روان‌شناختی در مرحله گذار به بزرگ‌سالی در بافت هویت روایتی در حال تحول فرد است.

روش: این پژوهش، پژوهشی کاربردی، به شیوه کیفی و با استفاده از روش روایتی بر 8 نفر از افراد 18 تا 23 ساله مراجعه‌کننده به مرکز مشاوره دانشگاه شیراز در سال‌های 1400-1402 انجام گرفت که به‌طور هدفمند بر اساس مصاحبه بالینی و پرسشنامه خود سنجی پریشانی روان‌شناختی کسلر (2002)، دارای پریشانی روان‌شناختی ارزیابی‌ شدند. داده‌ها با مصاحبه نیمه ساختاریافته داستان زندگی مک آدامز (2001) بررسی و با مصاحبه‌های تکمیلی عمق یافت و به روش تحلیل مضمون و طبق الگوی شش مرحله‌ای براون و کلارک (2006) مورد تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که افراد در دوره پیش بزرگ‌سالی، عاملیت خود را بر اساس مضامین پایه شامل میزان کنترل بر دنیای درونی اثرگذاری بر دنیای بیرونی و چگونگی اسناد و مواجهه با آسیب‌های روان‌شناختی برآورد می‌کنند.

نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد اثرگذاری بیرونی فرد بر تعاملات اجتماعی به‌ویژه بر واکنش مراقبان می‌تواند سبب اعتباربخشی به اطلاعات درونی شامل افکار و احساسات شده و از سوی دیگر اسناد آسیب‌های روان‌شناختی به عوامل قابل‌تغییر سبب بهبود حس عاملیت در زندگی گردد.





واژگان کلیدی: هویت روایتی، داستان زندگی، عاملیت، پریشانی روان‌شناختی، پیش بزرگ‌سالی

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Perceived Agency in Psychological Distress Experiences Based on Narrative Identity in Emerging Adults

نویسندگان [English]

  • Nurallahe Mohammadi 1
  • Nikta Boroomandian 2
  • Changiz Rahimi Taghanaki 1
  • Mohammad Taghi Iman 3
1 Professor of Clinical Psychology, Faculty of Education and Psychology, Shiraz University, Shiraz, Iran
2 PhD candidate in clinical psychology, Faculty of Education and Psychology, Psychology department, Shiraz University, Shiraz, Iran
3 Professor of Social Science, Faculty of Economics, Management and Social Science, Social Science Department, Shiraz University, Shiraz, Iran.
چکیده [English]

Abstract



Introduction: The role of agency or autonomy in shaping identity has long been a fundamental human inquiry. This study examines perceived agency during experiences of psychological distress in the transition to adulthood, situated within an individual's evolving narrative identity framework.

Method: This applied qualitative research employed a narrative methodology. Participants comprised eight individuals (aged 18-23) seeking counseling at Shiraz University's Counseling Center between 2021-2023.They were purposively selected based on clinical interviews and the Kessler Psychological Distress Scale (K10; Kessler et al. 2002), confirming significant psychological distress The data using McAdams' (2001) semi-structured life story interview were examined, gained depth through supplementary interviews, and were analyzed via thematic analysis following Brown and Clarke's (2006) six-stage model.

Results: The results indicated that emerging adults estimate their agency through foundational themes: 1) mastery of internal states, 2) efficacy in external environments, and 3) attributional patterns for confronting psychological trauma.

Conclusion: External efficacy within social interactions—particularly caregivers' responses—appears to validate internal information (thoughts/feelings). Furthermore, attributing psychological traumas to malleable factors may enhance one's sense of life agency.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Narrative identity
  • life story
  • agency
  • psychological distress
  • emerging adult