پیش بینی مصرف مواد در نوجوانان بر اساس شاخص‌های خطرساز و محافظت کننده پیشگیری فردی، خانوادگی، همسالان و محل سکونت

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشگاه تهران

3 دانشگاه استکلهم سوئد

چکیده

مقدمه: این پژوهش به منظور بررسی پیش ‌بینی پذیری مصرف مواد توسط نوجوانان بر اساس عوامل خطرساز و محافظت کننده فردی، خانوادگی، مدرسه‌ای، دوستان و محله زندگی اجرا شده است.
روش: گروه نمونه 698 دانش آموز دوره‌ی متوسطه 19-14 سال (366 پسر و 332 دختر) بودند که به روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. داده‌های پژوهش با استفاده از مقیاس پیشگیری از مصرف مواد نوجوانان اندازه‌گیری و به وسیله آماره‌های رگرسیون لوجستیک دو ارزشی و تحلیل واریانس تحلیل شدند.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاکی از آن بود که عوامل فردی شامل کنترل تکانه، برون‌ریزی خشم، هوش هیجانی درون فردی و بین فردی پیش بینی کننده معنی‌داری از مصرف مواد در دانش آموزان بودند و اما وضعیت تحصیلی و نگرش مذهبی دانش آموزان اثر پیش بینی کنندگی معنی‌داری نداشت. میزان خطرپذیری مصرف مواد در بین دانش آموزان مصرف کننده سیگار بالاتر بود. از میان عوامل خانوادگی، دلبستگی ایمن به پدر و مادر، اثر پیش بینی کنندگی معنی‌داری داشت و میزان خطرپذیری مصرف مواد در بین دانش آموزانی که اعضاء درجه یک خانواده مصرف کننده مواد بودند، بالاتر بود. از میان عوامل مربوط به مدرسه و دوستان، وضعیت تحصیلی دوستان، نگرش دوستان به مواد، نگرش به مدرسه اثر پیش بینی معنی‌داری در مصرف مواد توسط دانش آموزان داشت و میزان خطرپذیری مصرف مواد در بین دانش آموزانی که دوستان آنها مصرف کننده سیگار و مواد بودند، بالاتر بود. با توجه به عامل محله سکونت نتایج نشان داد که میزان خطرپذیری مصرف مواد در بین دانش آموزانی که شاهد مصرف مواد در محله سکونت خود بودند، بالاتر بود و تفاوت معنی‌داری بین دختران و پسران از نظر شاخص کلی عوامل خطرساز و محافظت کننده پیشگیری از مصرف مواد وجود داشت.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر، می‌توان گفت که مصرف مواد توسط نوجوانان یک پدیده چند علیتی است و برای هر گونه مداخله پیشگیری در این خصوص توجه به عوامل فردی، خانوادگی، مدرسه، دوستان و محیط زندگی بایستی توأمان باشد. با توجه با بالاتر بودن میزان عوامل خطرساز مصرف مواد در پسران در مقایسه با دختران، توجه خاصی باید به تفاوت‌های جنسیتی در مداخلات پیشگیری اعمال گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Predicting Substance Use in Adolescents Based on Risk Indices and Individual Protective Preventing, Family, Peers and Location

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Habibi 1
  • Mohmmad Ali Besharat 2
  • Hadi Bahrami-Ehsan 2
  • Reza Rostami 2
  • Loura Ferrer-Wreder 3
1
2
3
چکیده [English]

Introduction: The purpose of this study was to investigating the predictability of substance use in adolescents based on individual, family, scholastic, peers, and neighborhoods risk and protective factors.
Method: “Adolescents Substance Use Prevention Scale” was administered upon 698 high schools 14-19 aged students, including 366 boys and 332 girls, who were selected based on the multistage cluster sampling. The collected data was analyzed by binary logistic regression and ANOVA.
Results: Finding showed that individual factors, including impulsive control, acting out of aggressive behavior, inter-intra personal emotional intelligence have significant prediction on students substance use, but school achievement and religious attitude of students did not. The risk of substance use in students who were smoker, was higher than non users. Among family factors, secure attachment to father and mother have significant prediction on students substance use, and the risk of substance use among students, who their family members were substance user was higher than others. Among school and peers factors, friend`s school achievement, friend`s attitude to school, and substance use have significant prediction on student`s substance use, and the risk of substance use in students, who their friends were drug user or smoker was higher than others. The risk of substance use in student`s who had observed drug use behaviors in neighborhoods, was higher than others. There was a significant difference between male and female based on risk and protective of substance use prevention factors.
Conclusion: Regarding to the results, substance use in students is multifactor phenomena, and to have effective preventive intervention, it need to integrate individual, family, school, peers, and neighborhoods factors, simultaneously. Due to the gender difference in substance use risk factors, it should be concern in conducting prevention programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Substance Use
  • Prevention Scale
  • Risk and Protective Factors
  • Adolescent