اصلاح سوگیری توجه در مصرف‌کنندگان سیگار: بررسی اثر شرطی‌سازی عامل

نویسندگان

چکیده

مقدمه: سوگیری توجه به تصرف توجه توسط یک محرک هنگام رقابت چندین محرک مختلف اشاره دارد. ادبیات پژوهشی بر اهمیت سوگیری توجه نسبت به محرک‌های مرتبط با اعتیاد در ادامه‌ی مصرف و همچنین عود افراد ترک کننده صحه می‌گذارد. در پژوهش حاضر به بررسی اثر اصلاح سوگیری توجه در کاهش سوگیری توجه افراد سیگاری پرداخته شد؛ همچنین شرطی‌سازی عامل برای اولین بار با فرآیند اصلاح سوگیری توجه ترکیب‌شده است.
روش: طرح پژوهش حاضر از نوع آزمایشی بوده است. سه گروه 20 نفره (کنترل، اصلاح سوگیری توجه و اصلاح سوگیری توجه به همراه تقویت و تنبیه) در سه مرحله زمانی (پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری) از لحاظ میزان سوگیری توجه مورد سنجش قرار گرفتند. بین پیش آزمون و پس آزمون، گروه کنترل مداخله‌ای خنثی دریافت کرد؛ درحالی‌که گروه اصلاح سوگیری توجه، با روش اصلاح سوگیری توجه متداول، و گروه دیگر، از طریق اصلاح سوگیری توجه با تقویت و تنبیه مورد مداخله قرار گرفتند. برای سنجش و اصلاح سوگیری توجه و اصلاح سوگیری توجه به همراه تقویت و تنبیه از تکلیف پروب دات استفاده گردید.
یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از آن بود که هر سه گروه از لحاظ میزان سوگیری توجه در پس آزمون به طور معناداری با یکدیگر تفاوت داشتند، به طوری که گروه اصلاح سوگیری توجه به همراه تقویت و تنبیه دارای کمترین سوگیری توجه و گروه کنترل دارای بیشترین سوگیری توجه بودند. همچنین در مرحله‌ی پیگیری مشخص شد که میزان سوگیری توجه گروه کنترل از دو گروه دیگر به طور معناداری بیشتر است؛ اما بین دو گروه آزمایشی تفاوت معناداری مشاهده نگردید.
نتیجه‌گیری: از این مطالعه می‌توان نتیجه گرفت که اصلاح سوگیری توجه یک مداخله مؤثر و کارآمد است؛ به علاوه شرطی سازی عامل می‌تواند به گونه‌ای موفق به روش های کلاسیک اضافه شود. در مقاله تلویحات پژوهشی و بالینی این روش ذکر گردیده اند. پیشنهاد می‌شود در مطالعات آینده به بررسی این روش مداخله جدید در سایر اختلالات مصرف مواد مبادرت گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Smokers’ Attentional Bias Modification: Effect of Operant Conditioning

نویسندگان [English]

  • A Nowrouzi
  • M.R Taghavi,
چکیده [English]

Introduction: Attentional bias refers to grasping of attention by a stimulus in competition with others. The literature emphasizes on importance of attentional bias to addiction-related cues in drug following and relapse. In this paper, attentional bias modification used for decreasing attentional bias in smokers. Besides, the operant conditioning was combined with attentional bias modification method for the first time.
Method: The design of this paper was experimental. Attentional bias of three groups (control, attentional bias modification and attentional bias modification with reinforcement and punishment) each consisting of 20 participant, was assessed in three times (pre-test, post-test and follow up). Between pre-test and post-test, the control group received a neutral training while the second group received attentional bias modification training and the third group received attentional bias modification training with reinforcement and punishment, respectively. Dot-probe task was used for assessing, attentional bias modification and attentional bias modification with reinforcement and punishment.
Results: The results indicated that there was a significant difference between three groups in attentional bias at post-test, the group of attentional bias modification with reinforcement and punishment had the least of attentional bias and the group of control had the highest attentional bias. Also, there was a significant difference between control group and two experimental groups, but there was not any difference between attentional bias modification group and attentional bias modification with reinforcement and punishment group in attentional bias in follow up.
Conclusion: Basis on this paper, attentional bias modification is a significant and efficient intervention. Also, the operant conditioning could be added to classical method successfully. The research and clinical implications of this method was mentioned. This paper’s finding suggests more investigation on this new method for the other addiction disorders in future research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attentional Bias Modification
  • Operant Conditioning
  • Dot-probe Task
  • Smokers