تدوین برنامه ی مدیریت رفتار برای مادران کودکان ناشنوا و بررسی اثربخشی آن بر کاهش تنیدگی مادران

نویسندگان

چکیده

مقدمه: در پژوهش حاضر، هدف پژوهشگر تدوین برنامۀ مدیریت رفتاری برای مادران کودکان ناشنوای دارای مشکلات رفتاری و بررسی اثربخشی آن بر کاهش تنیدگی مادران بود.
روش: طرح پژوهش حاضر شبه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه آزمایش و گواه بود. جامعۀ آماری شامل کلیه مادران کودکان ناشنوای کاشت حلزون شده دارای مشکلات رفتاری بود که تحت پوشش خدمات درمانگاه های توان بخشی و کاشت حلزون شهر تهران بودند. نمونۀ آماری، شامل20 نفر از مادران کودکان ناشنوای دارای مشکلات رفتاری بودکه به شیوۀ نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه جای گرفتند. جهت جمع‌آوری اطلاعات در زمینۀ مشکلات رفتاری کودکان، از فرم والدین سیاهۀ مشکلات رفتاری پیش‌دبستانی آخن باخ و رسکورلا و همچنین مصاحبۀ نیمه ساختار یافته و در زمینۀ تنیدگی مادران، از فرم بلند شاخص تنیدگی والدینی ابیدین استفاده گردید. تدوین برنامۀ مدیریت رفتار، بر اساس نظریۀ رفتارگرایی و با استفاده از اطلاعات به دست آمده از مصاحبه با مادران انجام گرفت. مادران گروه آزمایشی در جلسات آموزشی مدیریت رفتار که در ده جلسۀ دو ساعته تنظیم گردید، شرکت نمودند و مادران گروه گواه صرفاً برنامه‌های توان‌بخشی شنیداری را دریافت کردند؛ پس از مدت دو ماه، آزمون پیگیری به عمل آمد تا پایداری اثر مداخله مورد بررسی قرار گیرد.
یافته‌ها: نتایج حاصل از تحلیل واریانس اندازه‌گیری مکرر نشان داد که بین گروه آزمایشی و گواه در زمینۀ تنیدگی مادران، در پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری تفاوت معنادار وجود دارد. بدین معنا که در گروه آزمایشی، تنیدگی در مادران کاهش معناداری داشته و این کاهش در طول زمان نیز حفظ شده است.
نتیجه گیری: با آموزش بستۀ مدیریت رفتاری حاضر می توان به مادرانی که دارای کودکان ناشنوا با مشکلات رفتاری هستند، در کاهش میزان تنیدگی والدینی کمک نمود و همچنین شاهد پایداری این تأثیر در طول زمان بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Development of Behavior Management Program for Mothers of Deaf Children and Studying its Effectiveness on Reduction of Mothers Stress

نویسندگان [English]

  • A.S Yousefi-Namini,
  • B Ghobari-Bonab
  • S Hassanzadeh,
  • M Shokoohi-Yekta,
چکیده [English]

Introduction: In the present study the behavior management program for mothers of deaf children with behavior problems has been developed. In addition, the effectiveness of this program on reduction of mothers stress has been investigated.
Method: Design of the current study was quasi experimental design-pretest-posttest with control group. The universe of population of the study was consisted of mothers of hearing impaired children with cochlear implantation who had aberrant behaviors. These children were under protection of center for cochlear implantation and rehabilitation in capital city of Tehran. Sample of study was 20 mothers of deaf children who had aberrant behaviors were selected by means of accessible sampling procedure. To gather information about children’s aberrant behaviors preschool from of Achenbach Behavior Problem Checklist was used. In addition parent stress index was used to measure parent’s stresses. Intervention protocol was developed using literature and interviews with mothers. Mothers in experimental group were assigned to treatment group of the session and each session lasted for two hours. Control group was assigned to the ongoing activities in the center. After two months follow up measures were administered to assess maintenance of the behavior change.
Results: The result of analysis with multivariate analysis and repeated measure indicated that there was a significant difference between means of experimental and control groups with respect to stress in mothers.
Conclusion: Parent stresses were reduced as a result of intervention and the reduction maintained across time. Therefore, by taking the research aims and objectives into consideration, we can apply this training program to reduce the deaf children mother’s stress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Behavior Management
  • Deaf Children
  • Behavior Problems
  • Parenting Stress